بازدیدها: 1312
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در گفتگو با الف یادآور می شود: «آمار مهاجرت ۵۰۰ پرستار در ماه، دقیق نیست. در دوران قبل از کرونا، سالانه حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می کردند، اما این درست است که در دوران کرونا، مهاجرت پرستاران افزایش پیدا کرد، طوری که درخواست مهاجرت پرستاران به حدود ۱۵۰ مورد در ماه رسیده است. یعنی آمار سالانه اقدام به مهاجرت در بین گروه پرستاران به حدود هزار و ۸۰۰ مورد رسیده است. درواقع می توان گفت آمار مهاجرت سالانه پرستاران در دوران کرونا، حدود سه برابر افزایش پیدا کرده است.»
او تاکید می کند: «دو دلیل عمده موجب افزایش مهاجرت پرستاران در دوران کرونا شده است. دلیل اول، جذابیت های مقصد مهاجرت و دلیل دوم، مشکلات شغلی است که در مبدا وجود دارد. به دلیل شیوع کرونا و افزایش نیاز به خدمات پرستاری، بسیاری از کشورهای توسعه یافته در مسیری حرکت کردند که مهاجرت پرستاران به کشورشان تسهیل شود. مثلا نمره آزمون زبان متقاضیان مهاجرت را پایین آوردند و آزمون مهارت سنجی را هم که قبلا از پرستاران می گرفتند، لغو کردند. در گذشته اگر فرآیند مهاجرت پرستاران گاهی تا دو سال طول می کشید، اما حالا در دوران کرونا این فرآیند بسیار تسریع شده است.»
حدود ۱۴ ماه است که بار اصلی مداوای بیماران مبتلا به کرونا بر دوش پرستاران افتاده است. از آنجا که کرونا به عنوان بیماری شناخته می شود که دارو و درمان قطعی ندارد، بیشترین بخش مداوای بیماران را بحث های مراقبتی تشکیل می دهد. در حوزه مراقبت از بیماران مبتلا به کرونا نیز بیشترین وظیفه بر دوش پرستاران قرار دارد.
پرستاران از ابتدای کرونا تاکنون تحت شدیدترین فشار کاری قرار داشته اند. خستگی و فرسودگی پرستاران در چهار موج متوالی کرونا، تشدید شده است. بر اساس آمارهای رسمی، حدود ۸۰ هزار پرستار به کرونا مبتلا شده اند و حدود ۱۱۰ پرستار نیز به دلیل ابتلا به کرونا، جان باخته اند.
شریفی مقدم با انتقاد از این وضعیت تاکید می کند: «در طی چند سال اخیر، بدترین شرایط شغلی را برای پرستاران به وجود آورده اند. در حالی که روز به روز فشار کاری و فرسودگی آنها در دوران کرونا تشدید می شود، اما درآمدی متناسب با زحماتشان دریافت نمی کنند. در عین حال، کمبود شدید پرستار هم به مشکلات آنها دامن زده و موجب تشدید خستگی و فرسودگی پرستاران شده است. مجموع این مشکلات موجب شده است که میل به مهاجرت در بین پرستاران، افزایش پیدا کند.»
مهاجرت ماهانه ۵۰۰ پرستار ایرانی به خارج از کشور خبری بود که آرمین زارعیان، رئیس هیات مدیره سازمان نظام پرستاری تهران چندی پبش اعلام کرده بود.
زارعیان تصریح کرد: «اغلب پرستاران ایرانی به کشورهای آمریکای شمالی مثل کانادا، سوئد در اروپا و همچنین برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس مهاجرت می‌کنند. پرستارانی که به کشورهای فوق مهاجرت می‌کنند، اغلب پرستار شرکت‌های خصوصی هستند. آنها به دلیل عدم برخورداری از حق و حقوق کافی و منطقی در ازای کاری که انجام می‌دهند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و ایران را ترک می‌کنند.»
او تاکید کرد: «سیر مهاجرت پرستاران به خارج از کشور کماکان ادامه دارد. بخشی از پرستاران هم ابتدا خودشان کار‌های پذیرش گرفتن در دیگر کشور‌ها را پیگیری می‌کنند. به همین دلیل، آمار این گونه مهاجرت ها خیلی مشخص نیست. برای جلوگیری از مهاجرت پرستاران، ما پیشنهاد استخدام ۳۰ هزار پرستار به وزارت بهداشت را دادیم، اما مسئولان به دلایل مختلف با این پیشنهاد موافقت نکردند. دولت کاری برای استخدام پرستاران انجام نمی‌دهد. طبیعی است که پرستاران نمی‌آیند حقوق پنج هزار یورویی دیگر کشور‌ها را رها کنند. با حقوق بخور نمیر فعلی که به آنها پرداخت می‌شود، نمی‌توان مانع خروج پرستاران از کشور شد.»
البته حمیدرضا عزیزی، دبیر شورای عالی نظام پرستاری، تاکید دارد که آمار مهاجرت ماهانه پرستاران، کمتر از ۵۰۰ مورد در ماه است. او می گوید: «مطابق آمارهایی که واحد بین‌الملل این نهاد ارائه کرده است، در سال گذشته هر ماه بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ پرستار از ایران مهاجرت کرده‌اند.»
عزیزی با اشاره به افزایش مهاجرت پرستاران در دوران کرونا، خاطرنشان می کند: «مهاجرت پرستاران به خارج از کشور به دلیل شرایط کرونا و مسائل معیشتی و مشکلات اقتصادی کشور است که در یک الی یک سال و نیم گذشته رخ داده است. در کنار وضع بد معیشتی و اقتصادی ایران، نیاز به پرستار در کشورهای اروپایی با توجه به بالا بودن تعداد سالمندان علت دیگری است که انگیزه مهاجرت را افزایش می‌دهد. در کشور ما نظام پرداخت، بسیار معیوب است. این باعث می‌شود تا وقتی تبعیض‌ها، بی‌عدالتی‌ها و رفتارهای ناشایست در نظام سلامت اتفاق بیفتد، افراد انگیزه خود برای خدمت رسانی و ماندن را کامل از دست بدهند.»
در هر صورت آمار ماهانه مهاجرت پرستاران، چه ۵۰۰ مورد مهاجرت در ماه باشد و چه ۱۲۰ مهاجرت در ماه، نکته مهم این است که هم دبیر شورای عالی نظام پرستاری، هم رئیس نظام پرستاری تهران و هم اغلب نمایندگان جامعه پرستاری، اتفاق نظر دارند که در دوران کرونا، آمار مهاجرت پرستاران به شدت افزایش یافته است. این اتفاق می تواند به کاهش توان مراکز درمانی، افزایش مرگ و میرها و کاهش کیفیت ارائه خدمات در مراکز درمان کرونا منجر شود. اما ظاهرا چنین اتفاق مهمی هیچکس را ناراحت نکرده است به خصوص مسوولان امر را !
تبعات افزایش مهاجرت نیروهای پرستاری
دلایل بسیار متعددی را می توان برشمرد که به افزایش مهاجرت پرستاران در دوران کرونا، دامن زده است. در شرایطی که نظام سلامت به شدت از کمبود نیروی پرستار رنج می برد، مهاجرت پرستاران به خارج از کشور می تواند اوضاع ارائه خدمت در مراکز درمان کرونا را وخیم کند.
در شرایطی که گفته می شود نظام سلامت با کمبود حداقل ۱۰۰ هزار پرستار دست و پنجه نرم می کند، افزایش مهاجرت پرستاران می تواند به بحرانی تر شدن موج چهارم کرونا منجر شود.
