بازدیدها: 534
گزارش عارف چراغی / پرستاری شغلی جانفرساست. ساعتهای طولانی شیفت و سرپا ایستادن، مراقبت از جان بیماران و رسیدگی به آنها و شاهد همیشگی مرگ و زندگی، سلامت و بیمار بودن، کار هرکسی نیست اما بحران ماههای اخیر، سختیهای شغل پرستاری را هرچه که بود، چندین برابر کرد و باری سختتر از قبل روی دوش کادر درمان گذاشت. در روزهایی که بار درمان بیماران مبتلا به کرونا روی شانههای این قشر سفیدپوش است، نه خبری از پرداخت معوقات عقب افتاده است نه حتی استخدام نیروهای جدیدی که کمک حال پرستاران باشد. با این حال اینبار دولت، امنیت شغلی آن را هدف قرار داده است.
کادر پرستاری در روزهای کرونایی، پابهپای جامعه پزشکی برای خدمت به مردم و بیماران، دست از تلاش بر نداشت و تاکنون نیز تعداد زیادی از پرستاران در صف شهدای مدافع سلامت قرار گرفتهاند. در همین ایام که شیوع کرونا کشور را در بر گرفته بود؛ مردم و مسوولان از زحمات،ایثار و تلاش نیروهای پرستاری گفتند و نوشتند. در چهار ماه اخیر روزهای زیادی خبر تلخ جانباختن یک پرستار در وقت نجات بیماران را شنیدهایم. از روزهای سخت و هراسناک اسفند۹۸ وتا بهار۹۹؛ پرستاران از مردم درخواست میکردند «در خانه بمانیم» اما بعضیها فقط شنیدند و عمل نکردند تا کار برای کادر درمانی سختتر شود. براساس آمارهای منتشر شده تا امروز بیش از ۲۲۸۶نفر از کادر درمان به ویروس کرونا آلوده شدهاند. هرچند سختیهای کار در این شرایط حساس، اضطراب و افسردگی مضاعفی را به پرستاران تحمیل میکند اما این تنها اضطراب ناشی از بیماری و کار نیست که پرستاران با آن دست و پنجه نرم میکنند. به تازگی نداشتن امنیت شغلی و ترس از دست دادن کار هم به برخی پرستاران تحمیل شده است اما پرستاران علیرغم کمبود نیرو، مشکلات، مطالبات معوق و … با تمام قوا در صحنه خدمت ماندهاند و به لحاظ کمی و کیفی خدمات بینظیر و ایثارگریهای بیمانندی انجام میدهند. با این وجود در روزهای اخیر رییس کل و اعضای شورای عالی نظام پرستاری طی نامهای سرگشاده خطاب به حسن روحانی، رییسجمهوری رسیدگی سریع به خواستههای جامعه پرستاری از جمله استخدام پرستار، پرداخت معوقات، اصلاح نظام پرداخت، استخدام پرستاران شرکتی، رسیدگی به پرستاران مبتلا به کرونا و اجرای قوانین بر زمین مانده را خواستار شدند. درخواستی که البته تاکنون پاسخی به آن داده نشده است.
کرونا، بلای جان پرستاران
دکتر محمد شریفیمقدم، دبیر کل خانه پرستار کشور در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «صبحنو» پیرامون مشکلاتی که در دوران شیوع ویروس کرونا برای کادر درمان و بهویژه پرستاران ایجاد شده، گفت: «متاسفانه پرستاری را داشتهایم که هیچگونه علامتی نداشته است اما بهدلیل ابتلا به ویروس کرونا در استان هرمزگان فوت کرده است. این پرستار فقط از خستگی خفیف گله کرده بود که ممکن است من و شما هم بر اثر کار زیاد دچار آن بشویم؛ اینها را گفتم تا بگویم این ویروس ناشناخته است و ابعاد آسیب آن مشخص نیست درمان هم ندارد و صرفاً با مراقبتهای بالینی میتوان بیماران مبتلا به آن را بهبود بخشید.» وی ادامه داد: «گروه پزشکی کاری نمیتوانند برای این مریضها کنند یعنی این بیماری به دارو و عمل جراحی نیاز ندارد و صرفاً یک سری آزمایشات روتین و مراقبتی است که انجام شده و عمده زحمت آن توسط پرستاران انجام میشود. در واقع در خصوص بیماریهای واگیر آنهایی که بیشترین مواجهه با عامل بیماریزا را دارند (هم از لحاظ شدت که پرستار باید راه هوایی بیمار را کنترل کند و از نظر زمان که پرستاران باید ۲۴ساعت بالای سر بیمار باشند) بیشتر احتمال آسیبدیدگی را دارند. با این حال بیشترین چیزی که بیماران این روزها به آن نیاز دارند پرستاری است.»
رویکرد کشورهای توسعهیافته با پرستاران
شریفیمقدم درباره نحوه مواجهه کشورهای توسعه یافته با کرونا گفت: «در دنیا حرفه پرستاری بحث مهمی است . اخیراً کشور ایتالیا ۱۰هزار پرستار استخدام کرد و روز پنجشنبه قبل تنها ۳فوتی ناشی از کرونا داشت. مهمترین بحثی که دولتهای موفق دنیا دارند پرستاری است؛ چون معتقدند که بخش اول برای درمان کرونا پرستاران هستند و برای همین از نظر تأمین نیرو و هم اینکه نیروها خسته نشوند چون کار پر استرسی است و هر لحظه خطرناک است؛ اقدامات بسیار زیادی برای این گروه کردهاند. اما ما هر روز دستکم ۱۰۰نفر فوتی را داریم و از این بابت بیشترین بار این بحران بر دوش پرستاران است. وقتی بحرانی پیش میآید اگر کوتاهمدت باشد مثل زلزله شاهد این بودهایم که هزاران پرستار برای خدمترسانی اعلام آمادگی کردند اما بحث کرونا بحثی است که تمام دنیا را درگیر کرده و طولانی شده است و دیگر بحران نیست و ستاد مبارزه با کرونا هم خیلی از مسائل را دیگر کارشناسی نمیکنند. همانطور که شاهد هستید در ابتدا میگفتند که تابستان کرونا میرود اما الان بحث ۲ تا ۳سال است و مسوولان باید برنامههای کوتاهمدت و میانمدت و بلندمدت داشته باشند.»
وی ادامه داد: «پرستاری و تعداد پرستاران بسیار مهم است. پیش از شیوع کرونا وزارت بهداشت سیاست نادرستی را اجرا کرد. این وزارتخانه تخت اضافه کرد اما پرستار استخدام نکرد و باعث شد سرانه تعداد پرستار نسبت به جمعیت ما در حد کشورهای عقب افتاده شود، یعنی اگر مردم ما بخواهند مراقبت خوبی بگیرند باید به ازای هر ۱۰۰۰نفر ۱۰پرستار باشد که در کشورهای اروپایی هم همین تعداد است. اگر بخواهیم مراقبت متوسط باشد به ازای هر ۱۰۰۰نفر ۵پرستار باید فعال باشند که برای مثال گرجستان و ارمنستان این تعداد را دارند. اگر بخواهند حداقل مراقبت را داشته باشند باید به ازای هر ۱۰۰۰نفر ۳پرستار داشته باشیم و الان تعداد پرستار در کشور ما برای هر هزار نفر ۵/۱نفر است. قبل از کرونا اگر جمعیت پرستاری ما که الان ۱۶۰ تا ۱۷۰هزار نفرند دو برابر میشدند تازه مردم ما حداقل مراقبت را دریافت میکردند. با این پیش زمینه ما وارد کرونا شدهایم که علاوه بر مسائل خود و نیاز جمعیت براساس پرستاری که بیمار میخواهد کرونا هم اضافه شد بر مسائلی که پرستاران قبلاً آنها را بهعنوان خدمت ارائه میدادند.»
پرستاران، رکن اساسی درمان
دبیر کل خانه پرستار تصریح کرد: «بیماران نیازمند مراقب بیشتری هستند. بیماران مبتلا به کرونا تقریباً ۶برابر فردی که عمل جراحی کرده است مراقبت لازم دارند. در ابتدا پرستاران تمام انرژی خود را گذاشتند و حتی گاها چندین ماه منزل نرفتند به این دلیل که خانواده خود را درگیر نکنند و آنقدر شیفتهای کاری زیادی داشتند که فرصتی هم برای به خانه رفتن نداشتند. در ابتدا هم مسوولان مقام پرستاران را گرامی داشتند و وعدههایی برای استخدام پرستاران دادند اما به مرور زمان هیجانات خوابید و کار پرستاران بیشتر شد به این دلیل که ستاد مبارزه با کرونا برنامه نداشتند.»
به عقیده شریفیمقدم چون پرستاری یک شغل حاکمیتی است باید میانگین سنی برای استخدام این شغل ۳۰ساله باشد نه بهدلیل اینکه امنیت مهم است بلکه نباید این کار در دست شرکتهای خصوصی باشد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: اکنون علیرغم تلاش ما برای اینکه قبل از کرونا ۱۰هزار پرستار استخدام شود پرستاران شرکتی آمدند که تعدادشان ۳هزار نفر در سطح کشور بود و بعد از مدتی با همه قطع همکاری کردند این نشان میدهد که دولت برای سه ماه برنامه داشته است. با این حال با پرستاران قراردادهای ۸۵روزه بسته شده و بعد عذر آنها را خواستهاند. در حالی که این قرارداد سنوات، مرخصی و … ندارد. پرستاران دیگر کار نکردند و پس از آن از طرف دیگر آزادسازی کردند محدودیتها را برداشتند و حتی دولت هم موضوع را عادی تلقی کرد و مردم فکر کردند که محدویتهای کرونایی معنی ندارد. در این یک ماه اخیر حتی شاهد اعتراض پرستاران هم بودهایم که متاسفانه تمام این اعتراضها با خشونت پایان یافت.»
شریفیمقدم اظهار کرد: «کرونا سه ضلع دارد و اگر میخواهد مهار شود توسط این سه ضلع باید مهار بشود. یک ضلع مردم هستند که باید پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند که متاسفانه چنین نیست و این حساسیتی که دولت ایجاد کرده، کم است. ضلع دیگر دولت است که باید محدودیتها را بیشتر کند چراکه در حال حاضر تمام تختهای ویژه کرونا و آیسییو پر هستند و ضلع سوم هم کادر درمان بهویژه پرستاران هستند که باید حمایت شوند ولی متاسفانه بهدلیل رهاسازی دولت، کار پرستاران افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که پرستاران خسته شدهاند و انرژی ندارند، نیرو هم استخدام نکردهاند. مسوولان به وعدهها عمل نکردند و تنیدگیهای شغلی ناشی از استرس و اضطراب افزایش یافته است.»
رشد مرگومیر با پرستاران خسته
دبیر کل خانه پرستار در بخش دیگری از گفتوگوی خود با «صبحنو» گفت: «تحقیقات نشان داده در بخشهای داخلی اگر تعداد پرستار برای ۲۰مریض ۲ تا ۳نفر باشد ۱۰درصد مرگومیر کم میشود. اگر این همه آمار مرگومیر داریم بهدلیل کمبود پرستار است و بهدلیل خستگی پرستاران که مزمن شده است خطا بالا میرود و این مسأله کاملاً طبیعی است. عدم توجه مسوولان ذیربط مانند وزارت بهداشت و سازمان مدیریت این موضوع را تشدید میکند. کشور ایتالیا با استخدام ۱۰هزار پرستار کرونا را شکست داد و کشور ما با این همه پولی که به نظام سلامت واریز میشود اما کاری نمیکند. با توجه به کمبود، خستگی و فشار زیاد پرستاران خطاها اجتنابناپذیر است من معتقدم که بسیاری از این آمارها بهدلیل همین مسأله است که کاملاً طبیعی است.»
زحمات پرستاران از یاد رفته؟
همه سختیهای کار پرستاران در ماههای اخیر شاید این تصور را در ذهن مردم بهوجود بیاورد که پرستاران حداقل مزد مالی زحمات خود را خواهند گرفت اما این در حالی است که نه تنها کارانه آنها به موقع و کامل پرداخت نمیشود بلکه بیم تعدیل شدن هم در جانشان نشست کرده است.
در این باره دکتر محمد میرزابیگی، رییس کل سازمان نظام پرستاری در گفتوگو با رادیو تهران در رابطه با استخدام پرستاران جدید و معوقه پرستاران قبلی اظهار داشت: در حال حاضر با سه بحران از طرف نظام سلامت مواجهیم که مردم را تهدید میکند بهخصوص در این دوران بحران کرونا؛ اولین بحران کمبود نیروی انسانی است که تأثیر مستقیم بر روند این بیماری دارد. واضح و مبرهن است که رسیدگی لازم و کافی که باید باشد، نیست و ضرر آن مستقیماً به مردم وارد میشود. رییس کل سازمان نظام پرستاری در خصوص تعرفهگذاری حقوق پرستاران افزود : علت اصلی به تعویق افتادن تعرفهگذاری، دولت است که هیچ اقدامی در رابطه با تعرفهگذاری و استخدام نیروی جدید انجام نمیدهد. در حال حاضر در بحران کرونا جذب نیروهای جدید در اولویت است و تعرفهگذاری در اولویت بعدی قرار میگیرد.»
بر هیچکس پوشیده نیست که یک پرستار نیاز دارد از نظر شغلی امنیت خاطر داشته باشد، در حالی که پرستاران چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی چنین امنیتی ندارند و طی هفت سال گذشته هرچه پرستاران بازنشسته شدهاند یا بیمارستانهای جدید ایجاد شده است، از پرستاران شرکتی استفاده شده است. پرستارانی که نه تنها مزایایی دریافت نمیکنند بلکه هرلحظه منتظر نامه تعدیل
خود هستند.
آمار و ارقام پرستاران در کشور
طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان نظام پرستاری کشور، از تعداد ۲۵۰هزار خانواده بزرگ پرستاری کشور اعم از شاغلان، دانشجویان، بازنشستگان و … ؛ بالغ بر ۱۱۰هزار نفر برای ۱۴۰هزار تخت بیمارستانی فعال هستند و فقط در بالین و بیمارستانها کار میکنند، یعنی به ازای هر تخت بیمارستانی در بالین فقط هشت دهم نیروی پرستار در ۲۴ساعت داریم و این یعنی درهم تنیدگی همزمان دو بحران کمبود نیروی پرستاری و کرونا. از تعداد ۱۱۰هزار نفر فوق حدود ۶۵ تا ۶۸هزار پرستار مستقیماً طی چهار ماه گذشته، صرفاً به بیماران کرونایی خدمت کردهاند و این رقم با شیوع بیشتر کرونا به سایر استانها، کماکان در حال افزایش روزانه است. همچنین از بین این ۶۵ تا ۶۸هزار نفر، بیش از ۵۰درصد یعنی دستکم ۳۲هزار پرستار مدت زمانی بین دو هفته تا دو ماه به صورت مداوم در بخشهای کرونایی بیمارستانها یا در مجاور بخش کرونا بهطور شبانهروز در ارتباط مستقیم با بیماران کرونایی بوده و از دیدار با خانوادهها محروم بودهاند و از نزدیکترین فاصله فیزیکی و کاری با بیماران کرونایی به آنها خدمت کردهاند.https://b2n.ir/602954